Hóa thân

Trong khi Pháp thân an trụ mà không di chuyển khỏi sự nhất như vĩ đại của sinh tử và Niết bàn, sắc thân của Đức Phật, những hiển lộ lòng bi mẫn không cần dụng công, xuất hiện trong những phô diễn muôn hình vạn trạng không ngơi nghỉ, như sự phô diễn của những xuất hiện thần diệu.

Ngày nào sinh tử còn hiện hữu thì Nirmānakāya (Hóa thân), thân hiển lộ, sẽ còn xuất hiện để đáp ứng những nhu cầu của những chúng sinh bình thường. Đó là bởi khi mặt trăng được phản chiếu trong những thùng nước, thì có bao nhiêu thùng nước là có bấy nhiêu mặt trăng để tạo ra ánh phản chiếu của nó. Hóa thân có thể được phân thành ba loại:

1. Hóa thân tự nhiên (Rang bZhin sPrul sKu): Đối với các đệ tử có tri giác thanh tịnh, và những bậc đã đạt được cấp độ nào đó trong mười cấp độ (thập địa), hiển lộ Báo thân vĩ đại xuất hiện như tịnh độ vô song và những cõi tịnh độ của Năm Bộ Phật, chẳng hạn như Vajrasattva, và của Ba Bộ Phật, chẳng hạn như Vajrapāni (Kim Cương Thủ), giống như sự phản chiếu trong một tấm gương. Ở đây tâm của các đệ tử không đồng nhất với tâm của vị Thầy, Đức Phật, nhưng trong thực tế những cõi tịnh độ này là những cõi tịnh độ Báo thân, vì thế chúng được gọi là những cõi tịnh độ nửa-Báo thân và nửa-Hóa thân.

2. Những bậc Hóa thân điều phục chúng sinh (‘Gro ‘Dul sPrul sKu): Đây là hiển lộ của Hóa thân tuyệt hảo, có ba mươi hai tướng tốt và tám mươi tướng phụ. Các ngài xuất hiện trong mỗi một cõi trong sáu cõi của vô số hệ thống thế giới. Bằng mười hai công hạnh và những phương pháp thiện xảo các ngài phụng sự các nhu cầu và sự giải thoát của tất cả chúng sinh. Hóa thân tuyệt hảo của cõi người trong hệ thống thế giới của chúng ta trong thời hiện tại là Đức Phật Thích Ca Mâu Ni.

Mười hai công hạnh của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni là (1) hạ thế từ cõi trời Tushita (Đâu suất), (2) vào thai tạng của thân mẫu, (3) đản sinh, (4) học các nghệ thuật, (5) lập gia đình, (6) từ bỏ đời sống gia chủ thế tục, (7) thực hành khổ hạnh,  (8) du hành tới Cội Bồ đề, (9) chiến thắng ma quân, (10) đạt được Phật quả; và (12)nhập niết bàn.

3. Hóa thân của những Thân tướng Khác nhau (sNa Tshogs SPrul sKu): Trong hiển lộ Hóa thân này không có sự chắc chắn về nơi chốn, hình thức, hay khoảng thời gian của sự hiển lộ. Nó xuất hiện trong bất kỳ hình thức nào thích hợp với chúng sinh, chẳng hạn những sinh loài; như những hình tượng, Kinh điển, nhà cửa, vườn tược, thuốc men, cầu đường, và v. v..

Trí tuệ nguyên sơ của Hóa thân là sự chứng ngộ rằng bất kỳ hình thức Hóa thân nào xuất hiện trước chúng sinh thì không phải là những hình thức vô tri hay chỉ là những phản chiếu. Các ngài có hai loại trí tuệ nguyên sơ, và những trí tuệ đó xuất hiện một cách tự nhiên vì sự lợi lạc của chúng sinh.

Trí tuệ nguyên sơ “thấu suốt như nó là” là sự chứng ngộ bản tánh của chân lý tuyệt đối của mọi vật hiện hữu có tính chất hiện tượng, không có bất kỳ sai lầm nào. Trí tuệ này biểu lộ cho chúng sinh ý nghĩa của chân lý tuyệt đối, là chân lý thoát khỏi những sự khái niệm hóa của sinh và diệt, giống như không gian.

Trí tuệ nguyên sơ “thấu biết tất cả” những sự hiện hữu có tính chất hiện tượng đồng thời là sự chứng ngộ chân lý tương đối không lầm lẫn những tính chất khác biệt của các hiện hữu hiện tượng. Sự trao truyền độc nhất vô nhị của Đại Viên mãn được Prahevajra (Garab Dorje, Kim Cương Hỉ) nhận từ Vajrasattva hay Vajrapāni. Vajrasattva và Vajrapāni là vị Phật xuất hiện trong hình thức Sambhogakāya (Báo Thân) hay nửa Báo Thân, và Prahevajra là vị Phật xuất hiện trong hình thức Hóa Thân.

Tulku Thondup Rinpoche

Việt dịch: Thanh Liên