Trích dẫn của Lạt ma Tsong Khapa về việc theo đuổi sự tham muốn nói tiếp:
“Tham muốn mang lại rất nhiều vấn đề khác. Bởi theo đuổi tham muốn, tâm trở nên thô nặng và không an bình.”
Hàng trăm vấn đề đến từ sự bất mãn. Khi tham muốn thật mạnh mẽ, ta rất dễ trở nên sân hận, chẳng hạn như thế. Bám luyến càng mạnh thì sân hận phát khởi càng mãnh liệt. Nếu bạn không bám luyến quá nhiều thì bạn không quá sân hận khi ai đó làm bạn khó chịu. Bạn có thể vẫn bị bối rối nhưng ít hơn trước đó. Sân hận, ganh tị và v.v… phát khởi trong mối liên quan với sự bám luyến. Do bám luyến mà những tư tưởng tiêu cực khác này xuất hiện. Khi bất kỳ cái gì trong những tư tưởng tiêu cực này xuất hiện, bạn tạo nên nghiệp tiêu cực, nguyên nhân của những cõi thấp.
Khi tâm bạn bị tham muốn áp đảo, hoàn toàn bị vẩn đục bởi tham muốn, bạn không thể thiền định. Cho dù bạn có một vài ý niệm về tánh Không, chẳng hạn thế, thì bạn khó có được cảm nhận nào về nó. Khi tâm bạn yên tĩnh và bình an, bạn có thể có cảm nhận nào đó về nó; nhưng khi tâm bạn bị vẩn đục, một màn sương mù dày đặc bao phủ mọi sự, bạn không thể thiền định về tánh Không. Hơn nữa, bạn không thể nghĩ về những khiếm khuyết của sự tham muốn.
Khi bạn tham muốn mạnh mẽ một đồ vật, bạn trở nên rất khổ sở nếu bạn không thể gần nó. Bạn không thể thanh thản; thân bạn không được nghỉ ngơi bởi bạn không thư thả trong tâm hồn. Vì tâm bạn không thanh thản do sự tham muốn nên mặc dù có thể bạn chẳng có công việc đặc biệt khó khăn nào để làm, bạn cũng không có sự thoải mái hay thư giãn vật lý.
Có nhiều ví dụ như thế về những khiếm khuyết của sự tham muốn. Hãy nghĩ về những người nghiện rượu và những người nghiện ma túy. Cuộc sống của họ trở nên khốn khổ, phóng túng, tới độ họ không thể làm bất kỳ điều gì. Hơn nữa, họ làm tổn hại sự tỉnh giác và trí nhớ của họ.
Bệnh tật đến từ tâm bất mãn của sự tham muốn, tư tưởng xấu ác của các pháp thế gian, bởi sự bất mãn tạo nên những điều kiện (duyên) cho bệnh tật. Rồi thì bạn bị bệnh trong nhiều năm, cùng sự hao tốn khổng lồ không ai mong muốn hàng nhiều ngàn đô la. Khi bạn không thể kiếm tiền một cách đúng đắn, bạn phải ăn cắp. Tâm bạn trở nên rối loạn; bạn suy sụp tinh thần và trở nên điên cuồng. Khi ấy bạn phải tốn rất nhiều thời giờ và tiền bạc trong các cuộc tư vấn tâm lý và thậm chí bạn có thể kết thúc cuộc đời trong một viện tế bần.
Và đâu là căn nguyên của tất cả những điều này? Đó là một khoảnh khắc của sự tham muốn không thể kiểm soát được. Khoảnh khắc ấy khi bạn không tự bảo vệ mình để thoát khỏi tư tưởng về tám pháp thế gian, khi bạn không thực hành Pháp, sẽ mang lại rất nhiều vấn đề. Những vấn đề tiếp tục và tiếp tục năm này sang năm khác, khiến bạn phải tốn kém rất nhiều tiền của và làm cho đời bạn phức tạp và khó khăn một cách không cần thiết. Mọi sự âu lo và tốn kém này là do tư tưởng về tám pháp thế gian. Nếu ngay từ lúc đầu, bạn gìn giữ để không dính mắc vào các pháp thế gian, thì tất cả những năm tháng của những vấn đề và tổn phí không mong muốn đó đã không xảy ra. Bạn chẳng bao giờ phải kinh nghiệm chúng.
Thật rõ ràng đây chính là nguồn mạch của bệnh AIDS, nó xuất hiện khi một người bị tám pháp thế gian sai xử. Khi tôi hỏi những người bị lây nhiễm AIDS qua đường tình dục rằng trạng thái tinh thần của họ ra sao khi bắt đầu kinh nghiệm những triệu chứng, một số người nói rằng đó là một tham muốn tình dục hết sức mạnh mẽ. Trong thời gian của trạng thái tinh thần vô đạo đức đó, mỗi ngày họ bắt đầu lên cơn sốt, đổ mồ hôi và yếu ớt.
Về cơ bản thì mọi bệnh tật, kể cả bệnh AIDS và ung thư, xuất phát từ tư tưởng về tám pháp thế gian. Những vấn đề quan hệ thì cũng thế: cách này hay cách khác, nếu ta không nỗ lực để có được sự kiểm soát nào đó, những vấn đề quan hệ có thể cứ tiếp diễn. Cuộc sống trở thành địa ngục – trước khi đi tới địa ngục thực sự, ta kinh nghiệm địa ngục với một thân người. Có địa ngục ở khắp mọi nơi. Bạn cảm thấy hoàn toàn bị sập bẫy, ngạt thở. Thậm chí bạn không thở được.
Khi tham muốn của bạn không được đáp ứng, khi bạn không có được những gì bạn muốn, đây là thời gian mà sự suy nhược thần kinh và những tư tưởng muốn tự tử xảy ra. Mới đây một người học Pháp ở Thụy Sĩ đã có những vấn đề như thế và đã tự tử. Anh ta treo cổ tự vẫn. Tôi nghĩ rằng anh ta đã nghe một vài bài giảng Pháp nhưng đã không thực hành hay nhập thất nhiều. Anh ta có một công việc rất tốt, kiếm được rất nhiều tiền, nhưng anh có những vấn đề về mối quan hệ.
Bởi những loại vấn đề này, bạn có thể đã nhiều lần kinh nghiệm về tư tưởng tự vẫn, về việc chấm dứt đời người của bạn. Về cơ bản thì đây là một khiếm khuyết của tư tưởng tham muốn thế gian.
Lama Thubten Zopa Rinpoche
Việt dịch: Thanh Liên